Het vinden en behouden van goed opgeleide productiemedewerkers en technici is al jaren een uitdaging voor de chemische en de farmaceutische industrie. Door de toenemende complexiteit van productieprocessen neemt de vraag naar technische profielen met specifieke skills alleen maar toe. Om tegemoet te komen aan de grote nood aan opleiding en bijscholing van medewerkers, onderzoekt de industrie 4.0-proeftuin ‘Opleiden 4.0’, een samenwerking tussen speerpuntcluster Catalisti, opleidingscentrum Acta vzw, onderzoekscentrum Imec en Karel de Grote Hogeschool, welke digitale technologieën hiervoor ingezet kunnen worden.
Routineprocedures in gevaarlijke omstandigheden
Tijdens een intensieve co-creatiesessie met een dertiental vertegenwoordigers van bedrijven en de VDAB, werden de opleidingsnoden en -behoeften in kaart gebracht. Dat leverde belangrijke vaststellingen op. Zo is veiligheid de topprioriteit. Bovendien blijken trainingen voor routineprocedures, zoals het opstarten van een pomp en het wisselen en reinigen van een filter, van groot belang voor de industrie. De meerwaarde van technologie zit volgens de betrokkenen in het simuleren van gevaarlijke, uitzonderlijke of onmogelijke situaties. Verder werd benadrukt dat technologie fysieke handelingen tijdens de opleiding nooit helemaal kan vervangen.
Voor elke functie een eigen applicatie
Daarnaast kwamen er drie vereisten naar voren voor digitale trainingstools. Deze moeten ten eerste voldoende uitdagend en motiverend zijn. Ten tweede de werkelijkheid op een herkenbare en realiteitsgetrouwe manier weergeven. En ten derde is het van belang dat er voor elke functie (operator, onderhoudstechnieker, …) een andere trainingsapplicatie uitgewerkt wordt, omdat ze elk andere noden en behoeften hebben.
VR is meest immersief
Rekening houdend met bovenstaande aandachtspunten, bleken virtual en augmented reality de meest beloftevolle technologieën. Karel de Grote Hogeschool ontwikkelt momenteel een VR-applicatie die operatoren in staat stelt om het reinigen en wisselen van een filter onder de knie te krijgen. Inclusief uitzonderlijke situaties, zoals de aanwezigheid van zwavelzuur of het vrijkomen van drukgolven in leidingen.
“VR is de meest immersieve leermethode omdat de cursist zich daarmee in een volledig virtuele wereld bevindt, zonder afleiding van buitenaf”, zegt Ivan De Boi, docent aan KdG. “Bovendien kan je een virtuele opleiding altijd en overal doorlopen. En als je de opleiding onderbreekt, kan je op een later tijdstip de draad terug oppikken.”
Ondersteunende informatie in AR
Het onderzoekscentrum Imec is verantwoordelijk voor de bouw van een AR-toepassing die een cursist toelaat om zijn theoretische kennis van de opstartprocedure van een pomp toe te passen op een virtuele laag.
“Technici hebben nood aan ondersteunende informatie als ze werken uitvoeren”, weet David Vermeir, prototypebouwer bij Imec. “Deze technologie heeft als voordeel dat de cursist zich in de echte werk- of opleidingsomgeving bevindt, maar toch trainingen kan uitvoeren zonder rechtstreeks te werken met de echte pomp.”
Themadag rond digitalisering op 5 maart
Op 5 maart organiseert Acta een themadag rond digitalisering op de werkvloer. Dit is voor de vakinhoudelijke experts van Acta, die hun expertise deelden met de ontwikkelaars van KdG en Imec, dé gelegenheid om de laatste tips te verzamelen om de proof of concepts definitief uit te werken en te presenteren. “Daarna gaan we in detail onderzoeken of deze nieuwe ontwikkelingen ook daadwerkelijk het beoogde leerresultaat opleveren”, zegt Hans Musters, business development manager bij Acta. “We willen applicaties ontwikkelen die voor werknemers leuk zijn om te doen, maar ze moeten vooral ook écht werken.”